Tüfek, Mikrop ve Çelik

Jared Diamond’ın kitabından esinlenerek, National Geographic tarafından belgeselleştirilen “Tüfek, Mikrop ve Çelik”, okuruna, bir insanlık tarihi sunuyor. Ancak dünya tarihine farklı bir açıdan yaklaşarak yapıyor bunu.

Diamond bir evrim bilimci ve Yeni Gine’deki kuş türlerinin evrimi üzerine bir araştırma yapmış bir araştırmacı. Burada tanıştığı Yeni Gine’li bir siyasetçi olan arkadaşı Yali kendisine bir soru soruyor: “Neden siz beyazların bu kadar çok kargosu var, bunları Yeni Gine’ye neden getirdiniz ve biz siyahların kendi kargosu neden bu kadar az?”.

Aslında sorduğu şey, neden siz çok gelişmişsiniz ve çok fazla eşyaya (teknoloji, mal, mülk, silah ve diğer şeyler) sahipsiniz ve neden bizim yok. Sorunun ikinci kısmı neden Avrupalılar gelip Afrika ve Güney Doğu Asya’daki bölgeleri sömürgeleştirdi de Gineliler ya da Afrikalılar gidip de Avrupa’yı sömürgeleştirmedi? İşte Jared Diamond, bu sorudan yola çıkarak ve cevabını arayarak bu kitabı yazdığını anlatıyor.

Dünyadaki bazı topluluklar hızlı gelişti, diğerleri ise az gelişti. Ancak bunun sebebi zeka ve genetik gelişmişliklerinden kaynaklanmıyor. Coğrafi koşullardan kaynaklanıyor. Yani Afrika’da halen bir kabilede avcılık ve toplayıcılık ile yaşayan bir kişi ile New York’taki bir gökdelende CEO olan bir kişinin genetik ve zeka düzeyleri arasında pek fark yoktur. Fark coğrafi çevresi ve onlara tanınan eğitim olanaklarıdır. Yani bu çalışmadan ortaya çıkan sonuç: “Coğrafya Kaderdir“

Bu güzel kitabı ve belgeseli tek bir cümle ile anlatmaya çalışırsak: “Tarih farklı halklar için farklı yönde gelişti ama bu çevresel farklardan dolayı böyle oldu, o halkların biyolojik farklılıklarından dolayı değil.”